وضعیت حقوقی بیگانگان

هدف بررسی حقوق و تکالیفی است که شخص در خارج از کشور متبوع خود دارا می باشد. به عبارتی می خواهیم بدانیم که بیگانگان در یک کشور از چه حقوقی متمتع می شوند و در قبال آن چه تکالیفی بر عهده دارند .

تعریف بیگانه  : به هر شخص حقیقی یا حقوقی گفته می شود که تابعیت ایران را نداشته باشد. 

1-اشخاصی که تابعیت کشور دیگری غیر از ایران را دارند.

2-اشخاصی که بدون تابعیت هستند.

1

اصل رعایت حداقل حقوق برای بیگانگان ( که جزء مقتضیات حقوق بین الملل عمومی است.).

2

اصل رفتار متقابل

3

اصل تضمین حقوق پیش بینی شده در قوانین داخلی برای اتباع بیگانه

هیچ دولتی اامی مبنی بر پذیرش بیگانگان در خاک خود ندارد ولی در صورتی که دولتی با میل خود ،بیگانه ای را در کشور خود پذیرفت ؛مم است به موجب حقوق بین الملل عمومی ، حداقل حقوقی را برای وی به رسمیت بشناسد. به موجب اصول و قواعد حقوق بین الملل عمومی ،دولت ها موظف هستند حداقل حقوقی را برای بیگانگان در داخل کشورشان به رسمیت بشناسند. حداقل حقوق یک امر نسبی است که با توجه به میزان تمدن و پیشرفت یک جامعه، متغیر است

1

اعطای آن نوع از حقوق خصوصی که برای ادامه حیات فردی لازم است.؛

2

احترام به حقوق مکتسبه ای که بیگانگان بر طبق قوانین موضوعه کشور خود تحصیل نموده اند.؛

3

شناسایی حقوقی که لازمه احترام به شخصیت انسانی است همانند آزادی مسکن و آزادی رفت و آمد؛

4

حق مراجعه به محاکم قضایی؛

5

حمایت از بیگانگان در مقابل اعمالی که موجب زیان مالی و جانی آنها می شود.

1

طرز تفکر اخلاقی و فلسفی:طرفداران این مکتب فکری معتقدند :بیگانگان در داخل هر کشور از همان حقوقی که اتباع داخلی از آن برخوردارند بهره مند خواهند شد. سوآرز از طرفداران این دیدگاه است.

2

طرز تفکر ی:طرفداران این مشرب فکری معتقدند که هر دولتی در اعمال حداقل حقوق برای بیگانگان باید مصالح اساسی کشور خود را در نظر بگیرد.اینان معتقدند هرگاه حقوق بیگانگان از حداقل حقوق نماید امتیازی محسوب می شود که دولت مرکزی به بیگانه می دهد. با این طرز تفکر اینان بر جنبه ملیت خواهی تاکید دارند.

این است که برخورداری بیگانه از حقوق معینی در قلمرو یک دولت منوط به آن است که در قلمرو دولت متبوع او نیز برای اتباع آن دولت همان حقوق به رسمیت شناخته شود.

نکته اول : هیچ دولتی مکلف نیست که حقوقی را که دولت دیگر برای اتباع او می شناسد او نیز برای اتباع آن کشور در خاک خود بشناسد . بنابراین اصل رفتار متقابل به خودی خود ، موجد حق نمی باشد.(از لحاظ منشاء حق)

نکته دوم:رفتار متقابل می تواند شرط وجود یک حق باشد یعنی هر دولتی می تواند معین کند که داشتن حقی برای بیگانگان مشروط به آن است که اتباع آن دولت در کشور متبوع آن بیگانه از همان حقوق برخوردار باشند.(از لحاظ شرط وجود یک حق)

1

رفتار متقابل ی:به موجب انعقاد یک معاهده ی ، بیگانگان فقط از حقوقی برخوردار خواهند شد که در آن معاهده ی بیان گردیده است. به این نوع رفتار متقابل ، رفتار متقابل قراردادی هم گفته می شود.

2

رفتار متقابل قانونی:بیگانگان از حقوقی برخوردار خواهند شد که در قوانین و مقررات قانون دولت متبوعه بیگانه بیان گردیده است.به این نوع رفتار متقابل ، رفتار متقابل قانونگذاری هم می گویند.

3

رفتار متقابل قضایی:اتباع دولتی در کشور دیگر عملاً از همان حقوق اتباع دولت دیگر استفاده می کنند. این حقوق همان چیزهایی است که به موجب عرف و عادت یا رویه قضایی و اداری به وجود آمده است. به این نوع رفتار متقابل ، رفتار متقابل عملی هم گفته اند.

1

قانون اساسی : اصول 22-32-33-34-42-46-80-81-82-139

2

ماده (7)قانون مدنی : اتباع خارجه مقیم در خاک ایران، از حیث مسائل مربوطه به احوال شخصیه و اهلیت خود و همچنین از حیث حقوق ارثیه، در حدود معاهدات، مطیع ‌قوانین ‌و مقررات دولت متبوع خود خواهند بود؛

3

ماده(961) قانون مدنی: جز در موارد ذیل اتباع خارجه نیز از حقوق مدنی متمتع خواهند بود:
۱- در مورد حقوقی که قانون آن را صراحتاً منحصر به اتباع ایران نموده و یا آن را صراحتاً از اتباع خارجه سلب کرده است؛
۲- در مورد حقوق مربوط به احوال شخصی که قانون دولت متبوع تبعه خارجه آن را قبول نکرده است؛
۳- در مورد حقوق مخصوصه که صرفاً از نقطه نظر جامعه‌ی ایرانی ایجاد شده باشد؛

4

ماده (144) تا (148) آیین دادرسی مدنی ؛

5

قانون راجع به استملاک اموال غیر منقول توسط اتباع خارجه ؛

6

قانون راجع به ترکه اتباع خارجه ؛

7

قانون جلب و حمایت از سرمایه گذاری خارجی .

1-وضع اشخاص حقیقی بیگانه در ایران

2-وضع اشخاص حقوقی بیگانه در ایران

1-حقوق عمومی ی

2-حقوق عمومی غیر ی

3-حقوق خصوصی

حقوقی است که به موجب آن شخص دارنده حق می تواند در حاکمیت ملی خود شرکت کند.

نکته1 : در ایران تنها کسانی از این حقوق بهره مند می گردند که تابعیت ایران را داشته باشند بنابراین حقوق مذکور تنها به اتباع داخله اختصاص داشته و کلیه اتباع خارجه از آن محروم می باشند.

نکنه2 : دلیل محرومیت بیگانگان آن است که چون این حقوق با حاکمیت یک کشور ارتباط تنگاتنگی دارد لذا بهره مندی بیگانگان از چنین حقوقی باعث دخالت آنها در امور ی داخلی کشور مقیم خواهد شد.

1

مشاغل ی انتخابی و یا دولتی : طبق قوانین ایران از جمله شرایط لازم برای انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان مشاغل ی ، داشتن تابعیت ایران است.همچنین نمی توانند متصدی مشاغل دولتی و قضایی شوند.

2

مشاغل عمومی انتخابی غیر دولتی: مانند عضویت در سندیکاه ها و هیات منصفه و مجامع عمومی.

3

مشاغل وابسته به مشاغل دولتی:مانند وکالت،سردفتری اسناد رسمی،دفتریاری،مترجمی رسمی و کارشناسان رسمی دادگستری.

1

خدمت نظام وظیفه ؛

2

مالیات هایی که جنبه غیر معمول دارد.(مثل مالیات بر درآمدهای زمان جنگ، پرداخت قرضه های اجباری و مالیات هایی  که اتباع داخله در ازای معافیت از انجام خدمت نظام وظیفه می پردازند.

طبق حقوق اساسی ایران ، به همان آزادی ها و برابری هایی گفته می شود که برای اشخاص در نظر گرفته شده است. معمولا هدف از وضع آن ،احترام به شخصیت انسانی و کرامت نوع بشر است. 

1

حق ورود، عبور، توقف، اقامت و خروج اتباع بیگانه؛

2

حق اشتغال به هرگونه حرفه و صنعت و تجارت؛

3

حق مراجعه به محاکم ایران؛

4

احترام به منزل و مسکن ؛

5